Geweldloze communicatie in de praktijk.
Transformatie versterkt door de moderne psychologie die in gaat op vroegkinderlijke trauma’s hechting.
Auteur: Tara Bartelsman-Rosenbach.

Dit is een boek met training
Vanuit de vijf stappen van geweldloze communicatie heb ik voortgebouwd op hedendaagse inzichten in de moderne psychologie en het moderne hersenonderzoek. Ook psycho-educatie komt aan bod, wat kan worden gezien als de kennis en training van het menselijk brein. Dit is in het bijzonder relevant bij de stap van het waarnemen en de valkuilen die je daarbij kunt tegenkomen. De lens waardoor we zullen kijken, is de periode van vroegkinderlijke trauma’s en vroege hechting. De eerste levensfase legt de basis voor hoe we in ons volwassen leven in contact en communicatie reageren. Zoals of we herkennen of we reactief reageren, uit oude, ongeheelde pijn, of responsief, vanuit het hier en nu en empathisch.

Een boek met vijf delen
Gekozen is om het boek in vijf delen op te splitsen waarbij het in de kern gaat over hoe geweldloze communicatie van Rosenberg op een eigentijdse wijze versterkt kan worden door de moderne traumapsychologie.

Deel 1: De brug die geweldloze communicatie met moderne psychologiën verbindt  
Bij geweldloze communicatie gaat het om afstemmen en verbinding. Om verantwoordelijkheid te nemen voor de beleving van onze innerlijke wereld. Bij geweldloze communicatie is het doel om elkaar te bereiken door inleving, (zelf)respect en harmonie. Als we op voorhand een ander willen beïnvloeden, dan gaan we voorbij aan de eigenheid van de ander.

De probleemstelling
De eerste stap in het geweldloze communicatiemodel is het waarnemen (zien, horen, ruiken, proeven en voelen) en het herkennen van valkuilen (interpreteren en oordelen). Dit kunnen we effectiever doen door inzichten uit de moderne psychologie en neurologie te hanteren die aandacht hebben voor:

  • de ontdekking van het onbewuste en de verdringing van trauma’s uit de kindertijd (Janet, Freud, et al) en ‘de mens is geen baas in eigen huis’ (Freud, 1915);
  • de groei en werking van het drieledig brein: het overlevingsbrein, het emotionele brein en het denkende brein (MacLean, 1985; Ogden, 2006; Ogden en Fisher, 2017). In het emotionele brein zit een belangrijk knooppunt, de amygdala, dat correspondeert met overlevingsreacties om te vechten, vluchten, bevriezen of dissociëren.
    Deze oefenen invloed uit op het waarnemen en de valkuilen.

Praktische werkvragen
Hoe weet ik als volwassene van waaruit ik waarneem? Gaat mijn waarneming over het hier en nu of over toen en daar? Ervaar ik emotionele volwassenheid?

Deel 2: Training Roots! geweldloze communicatie versterkt door het schrijven van het eigen levensverhaal
Dit deel van het boek biedt de mogelijkheid om geweldloze communicatie te versterken met biografisch werken, aan de hand van het eigen levensverhaal. Het schrijven of tekenen van het unieke levensverhaal kan een weg naar binnen vormen, die is gericht op het ontdekken van onze eigenheid of het verder uitpakken daarvan. Bij eigenheid gaat om wat uniek is aan een persoon; wat aangeboren is, zoals een gave en kernkwaliteiten. Deze kunnen versluierd worden door vroegkinderlijke trauma’s en de hechtingsstijl, met als gevolg neurologische imprints en overlevingsreacties, zoals vechten, vluchten, bevriezen en dissociëren. Specifiek staan we stil bij de eerste levensfase, van conceptie tot de tweede verjaardag. Roots! heeft als onderliggende structuren van bewustwording de traumabiografie van Ruppert en de aandacht voor de eigen hechtingsstijl (Bowlby, Ainsworth en Main).

Deel 3: Training in GC versterkt door de moderne psychologie die ingaat op vroegkinderlijke trauma’s en hechting
Voor wie wil reflecteren en oefenen met de vijf stappen van het geweldloze communicatiemodel versterkt met het onbewuste deel van onze psyche vormt deel 3 de kern van dit boek. De lens waardoor we zullen kijken is de eerste levensfase, de periode van vroegkinderlijke trauma’s en vroege hechting. Deze fase legt de basis voor hoe we in ons volwassen leven reageren in contact en communicatie, specifiek wanneer ons iets triggert en bij hevige stress.
We focussen ons op de eerste stap, het waarnemen en de valkuilen. Juist omdat het waarnemen (voelen, ruiken, proeven, horen en zien) verbonden is met de neurale verwerking in het brein, biedt dit direct veel effectieve versterking op het gebied van begrip en toepassing.

Om geweldloze communicatie effectiever te kunnen toepassen, zijn meerdere moderne visies beschikbaar. Specifiek psychologische visies die aandacht hebben voor het onbewuste, vroegkinderlijke trauma’s en vroege hechting, en de gevolgen daarvan voor het volwassen leven. In het bijzonder staan we stil bij twee moderne psychologische visies:

  • De Sensomotorische psychotherapie (SP) van Ogden en Fisher uit 2017; deze wordt uitgewerkt bij het luisteren en spreken, en versterkt met psycho-educatie;
  • De Identiteitsgeoriënteerde Psychotraumatheorie (IoPT) van Ruppert (2000-2022); deze wordt uitgewerkt bij de vijf stappen van het geweldloze communicatiemodel van Rosenberg.

Geweldloos communiceren kan op een praktische wijze verstevigd worden door de neuropsychologische mindfulness van Hanson en Mendius.

Deel 4: Geweldloze communicatie versterkt met psycho-educatie
Dit deel is voor lezers die affiniteit hebben met wezenlijk contact en inlevend communiceren en die de bereidheid tot zelfonderzoek ervaren. Hierin komt aan bod dat geweldloze communicatie effectiever kan worden toegepast met behulp van psycho-educatie. Rosenberg beschrijft hoe zijn communicatiemodel kan helpen om ons leven weer in eigen hand te nemen, zoals dat ook bij psycho-educatie het geval is. Hierbij wordt vooral aandacht besteed aan het verschaffen van inzicht in onze eigen situatie en klachten. Dit inzicht kan vervolgens behulpzaam zijn bij het onder de knie krijgen van vaardigheden die nodig zijn om met bepaalde beperkingen om te kunnen gaan. De vijf stappen en de valkuilen uit levensvervreemdend communiceren worden aangereikt om ons hierbij tot steun te zijn.

In deel 4 gaan we achtereenvolgens in op:

  • De ontdekkingen over de gesplitste psyche
  • Hoe de menselijke hersenen werken
  • Geweldloze communicatie versterkt met aandacht voor aangename- en onaangename hechtingsgevoelens


Deel 5: Conclusies 
In dit deel van het boek worden conclusies besproken, zoals de vijf essenties van dit boek.

Geweldloze communicatie in de praktijk
Versterkt door de moderne psychologie die ingaat op vroegkinderlijke trauma’s en hechting.

Leeswijzer

Deel 1:

De brug die GC met de moderne psychologie verbindt

Deel 2:

Training Roots! Geweldloze communicatie versterkt met het schrijven van het eigen levensverhaal

Deel 3:

Training in GC versterkt door de moderne psychologie die ingaat op vroegkinderlijke trauma’s en hechting

Deel 4:

Geweldloze communicatie versterkt door psycho-educatie

Deel 5:

Conclusies